Słownik pojęć różnych
AAC
ADD – Attention Deficit Disorder – zaburzenia deficytu uwagi/zaburzenia uwagi
ADHD
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej, po angielsku Attention Deficit Hyperactivity Disodrer, znany pod nazwą ADHD. ADHD występuje na całym świecie, we wszystkich kulturach.
Zaburzenie to jest rozpoznawane u dzieci mających trwale występujące objawy, które rozpoczęły się przed 7 rokiem życia. Zespół ten objawia się trwałymi sposobami zachowania układających się w charakterystyczną triadę problemów: problemów z utrzymaniem uwagi, problemów z impulsywnością, nadmierną ruchliwość.
Opis objawów: zaburzenia uwagi przejawiają się krótkim czasem skupienia uwagi, trudnościami w koncentracji, nieumiejętnością wybrania tego, na czym w danym momencie należy się skoncentrować (np. na wypowiedzi nauczyciela w klasie) oraz bardzo łatwym rozpraszaniem się pod wpływem zewnętrznych bodźców (np. wejście kogoś do klasy lub przejeżdżający samochód).
Zaburzenia uwagi powodują zwykle, że dotknięte nimi dzieci gorzej radzą sobie w szkole. Osiągają słabsze wyniki i mają gorsze kontakty z nauczycielami, których denerwują swoim brakiem zdolności do skupienia się na tym, co ważne dla dorosłego. Pochodną zaburzeń uwagi jest stałe gubienie przedmiotów, a także zapominanie o różnych rzeczach, gdyż, aby coś zapamiętać, trzeba najpierw na to zwrócić uwagę.
Problemy z impulsywnością i kontrolą zachowań oznaczają wykonywanie przez dziecko czynności bez przewidywania, jakie mogą być ich następstwa zarówno dla samego dziecka, jak i innych. Dzieci z zespołem nadpobudliwości zwykle rozpoczynają wykonywanie zadania bez całkowitego zrozumienia instrukcji. Często nie wysłuchują jej nawet do końca. Mają kłopoty z wykonaniem złożonych prac. Trudniej im uczyć się z wcześniejszych doświadczeń oraz ogólnych zasad. Są bardziej gadatliwe, przerywają innym, nie czekają na swoją kolej w grupowych sytuacjach. Nic dziwnego, że częściej niż "zdrowe" dzieci nie są lubiane przez rówieśników oraz prowokują innych do wyrażania negatywnych opinii o sobie. Maja krótszy okres odwlekania działania, muszą zrobić natychmiast coś, co przychodzi im do głowy i nie potrafią czekać na nagrodę lub pochwałę. W klasie szkolnej często oznacza to wtrącanie się do wypowiedzi nauczyciela lub innych dzieci lub nieustanne domaganie się pytania. Nadmierna impulsywność ma jednak także tragiczne następstwa. Dzieci nadpobudliwe znacznie częściej niż pozostałe ulegają poważnym wypadkom lub w nich giną, gdyż np. wybiegają na jezdnię nie sprawdziwszy, czy nadjeżdża samochód.
Nadruchliwość jest to nadmierna ruchliwość dziecka, nie połączona z wykonywaniem przez niego zadania i która jest irytująca i dokuczliwa dla będących wokół osób. Dziecko nadpobudliwe z trudnością pozostaje w jednym miejscu, często biega, wspina się na meble, u starszych dzieci i nastolatków może to ograniczyć się do wiercenia, kręcenia się na krześle, rysowania, obgryzania długopisu lub poczucia wewnętrznego niepokoju. Co charakterystyczne, aktywność dziecka nadpobudliwego zwykle jest dość chaotyczna, nie służy określonemu celowi.
p. Zaburzenia podobne i współwystępujące w: www.niegrzecznedzieci.prv.pl
ALEKSYTYMIA
Jest to niezdolność do odczuwania, uświadamiania sobie, rozumienia i zwerbalizowania własnych emocji. Odczuwane emocje są słabo zróżnicowane, ich aspekt somatyczny jest blokowany, często towarzyszy im sztywna postawa ciała i twarz pozbawiona wyrazu. Niekiedy występuje także niezdolność do odczuwania przyjemności
ALERGIA I NIETOLERANCJA POKARMOWA
Alergia od gr. "allon argon" oznacza zmieniony, odbiegający od normy sposób reagowania. Medycyna definiuje ją jako "nadwrażliwość, uczulenie, stan nadwrażliwości organizmu w następstwie zadziałania alergenów".
Choć objawy niektórych chorób alergicznych znane są od starożytności, nadal istnieje wiele kontrowersji dotyczących tego, czym jest alergia, jakie są jej objawy i jak ją leczyć.
Wynika to m.in. z faktu, iż definicja obejmuje wiele chorób. Chorzy mogą odczuwać objawy, które nie są typowe dla klasycznych chorób alergicznych. W dodatku dolegliwości mogą ulegać zmianom. Trudno, zatem przypisać je jednej określonej przyczynie.
Współczesna alergologia opiera swą wiedzę na tym, co udowodniono, a mianowicie, że szereg swoistych objawów wynika z nadmiernego reagowania układu odpornościowego organizmu.
Wykazano m.in., że u większości ludzi cierpiących na alergie występuje podwyższony poziom immunoglobulin klasy IgE tj. przeciwciała mieszczącego się szczególnie licznie w górnych drogach oddechowych, płucach, jelitach i pozostałych odcinkach przewodu pokarmowego oraz w skórze.
Jest to jeden z wielu mechanizmów biorących udział w powstawaniu chorób leczonych jako alergiczne. Przyczynową metodą leczenia alergii są m.in.: immunoterapia, która ma na celu zmniejszenie nadwrażliwości organizmu chorego na dane alergeny oraz eliminacja alergenów, która jest najlepszym, najefektywniejszym, najtańszym i najszybszym sposobem na poprawę zdrowia.
Alergia – „odmienne odziaływanie” – termin wprowadzony w 1906 roku przez wiedeńskiego pediatrę, doktora Clemensa von Pirquet w celu opisania określonych reakcji pacjentów, odmiennych niż ogólnie spotykane.
System immunologiczny – zespół komórek chroniących nasz organizm przed infekcją.
środowisko – w kontekście alergii - wszystkie zewnętrzne czynniki będące w stanie oddziaływać na organizm znajdujące się w pokarmie, wodzie, powietrzu wciąganym do płuc oraz wchodzące w kontakt ze skórą.
Alergen – substancja, która wywołuje odmienne reakcje.
§ alergen wziewny – np. pyłek roślin, kurz – czynnik wywołujący reakcję alergiczną przedostający się do organizmu drogami oddechowymi,
§ alergen kontaktowy – czynnik wywołujący reakcje w wyniku kontaktu ze skórą,
§ alergen pokarmowy – czynnik przedostający się do organizmu drogą pokarmową.
Punktowy test skóry – wprowadzenie pod skórę niewielkiej ilości oczyszczonego alergenu w celu zaobserwowania reakcji organizmu (reakcja immunologiczna) lub jej braku.
Reakcja immunologiczna – reakcja obronna organizmu wywołana przez alergen.
Klasyczne zaburzenia alergiczne – katar sienny, astma, niesezonowy (całoroczny) nieżyt nosa, duszności, pokrzywka, egzema, wysypka, puchnięcie warg, ust i języka, wymioty, łzawienie i pieczenie oczu.
Pozorna alergia pokarmowa – specjalny typ reakcji nieimmunologicznej, mającej miejsce w przypadku określonych pokarmów, gdy zawarta w nich substancja atakuje bezpośrednio komórki tuczne.
Nietolerancja pokarmowa – każda niepożądana reakcja na pokarm, inna także niż pozorna alergia, w której włączenie systemu immunologicznego nie jest udowodnione, ponieważ test skóry i inne testy wypadają negatywnie.
Nie istnieje pojedynczy, wyjaśniony mechanizm stanowiący podstawę objawów, tak jak to ma miejsce w przypadku alergii pokarmowej. W przypadku nietolerancji pokarmowej niepożądane reakcje nie następują od razu. Winowajcą w nietolerancji jest żywność jadana bardzo regularnie, szczególnie produkty w rodzaju pszenicy, czy mleka będące składnikiem posiłku nieomal każdego dnia. Trudno jest więc ustalić powiązania między pokarmem a objawami, gdy organizm jest poddany nieustannemu „bombardowaniu” jedzeniem.
Nietolerancja pokarmowa jest też dużo bardziej „zdradliwa” niż alergia pokarmowa: często trudno powiedzieć, kiedy się zaczyna, ponieważ objawy są początkowo bardzo łagodne i zaostrzają się stopniowo.
W odróżnieniu od alergii, która zazwyczaj trwa wiele lat, a nawet całe życie, nietolerancja pokarmowa może ustąpić zupełnie, jeżeli przez kilka miesięcy nie jada się szkodliwych rzeczy. Ma jednak tendencje do odradzania się w przypadku powrotu do regularnego spożywania tych pokarmów.
Główne objawy nietolerancji pokarmowej:
1. ból głowy, migrena, zmęczenie, depresja/niepokój, nadmierna ruchliwość (dzieci),
2. nawracające owrzodzenie jamy ustnej,
3. bóle mięśni,
4. wymioty, nudności, wrzody żołądka, wrzody dwunastnicy,
5. biegunki, zespół jelita drażliwego, zaparcia, wiatry, wzdęcia, choroba Crohna,
6. ból stawów, reumatoidalne zapalenie stawów,
7. obrzęki kolan, zatrzymanie wody w organiźmie.
Objawy przypisywane uczuleniu (alergii) pokarmowemu:
Skóra
§ zaczerwienienie i swędzenie oczu, pokrzywka, egzema, swędzenie skóry;
Kościec
§ ból stawów, reumatoidalne zapalenie stawów;
Układ pokarmowy:
§ nawracające owrzodzenia jamy ustnej,
§ niestrawność, nudności, wymioty, wrzody żołądka,
§ wrzody dwunastnicy,
§ biegunka, zaparcia, zespół jelita drażliwego, choroba Crohna, zapalenie okrężnicy u niemowląt, kolka (u niemowląt),
§ swędzenie odbytu;
Serce i naczynia krwionośne:
§ migrena naczyniopochodna,
§ nieregularne bicie serca („palpitacje”),
§ zapalenie żył (zapalenie drobnych naczyń),
§ zapalenie naczyń włosowatych wywołujące: plamicę, wylewy podskórne, pokrzywkę, obrzęk (zatrzymanie wody);
Drogi oddechowe :
§ nieustannie cieknący lub zatkany nos, polipy nosa, alergiczne zapalenie zatok,
§ astma,
§ „zatkane” uszy;
Mięśnie
§ bóle mięśniowe;
Nerki i pęcherz
§ zespół nerczycowy, częste oddawanie moczu, moczenie nocne u dzieci;
Nerwy i mózg
§ bóle głowy, zmęczenie, depresja, niepokój, zaburzenia pamięci, nadmierna ruchliwość, ataki drgawkowe, schizofrenia.
Nadwrażliwość pokarmowa – termin używany wymiennie z alergią pokarmową, nietolerancją pokarmową i innymi niepożądanymi reakcjami na pokarm (poza wypadkami o podłożu psychicznym).
ANEMIA
Inaczej niedokrwistość; niedostatek hemoglobiny i krwinek czerwonych we krwi. Z badań wynika, że dużą grupę rodziców niepokoi słaby apetyt ich dzieci lub preferowanie przez nie tylko określonych pokarmów. Często rodzice obawiają się, że to, co zjada dziecko, nie pokrywa w pełni zapotrzebowania na składniki odżywcze. Pomimo tego, że nie powinno się zmuszać dziecka do jedzenia, należy zadbać o to, aby jego dieta zaspokajała potrzeby żywieniowe odpowiednie dla wieku. Niedożywieniem zagrożone są szczególnie:
- dzieci, które mają obniżone łaknienie i jedzą w niewystarczających ilościach
- dzieci osłabione, np. po przebytej chorobie lub w trakcie jej trwania: chorób krótkotrwałych, takich jak grypa, zapalenie płuc, angina.
ASD – Autism Spectrum Disorders - spektrum zaburzeń autystycznych
AS – Asperger Syndrom – Zespół Aspergera (ZA)
CHOROBA DWUBIEGUNOWA
Choroba afektywna dwubiegunowa najczęściej pojawia się między 20 a 30-tym rokiem życia ale może zacząć się w każdym wieku. U osób z wczesnym początkiem choroby (przed 30 rokiem życia) częściej występuje postać z nasilonymi fazami maniakalnymi i stanami depresyjnymi. U osób z późniejszym początkiem choroby przebieg zaburzeń jest łagodniejszy a fazy maniakalne mniej nasilone.
Najczęściej objawy pierwszego epizodu depresyjnego narastają powoli i łagodnie. Mania natomiast pojawia się w sposób nagły i narasta w ciągu kilku dni. Choroba afektywna dwubiegunowa ma charakter nawracający. Średni czas trwania fazy depresyjnej wynosi 3 - 6 miesięcy, natomiast stany maniakalne trwają zazwyczaj krócej tj. kilka tygodni.
CHOROBY METABOLICZNE:
Choroby metaboliczne wrodzone są to zaburzenia powstałe w wyniku genetycznie uwarunkowanych bloków enzymatycznych, prowadzące do nieprawidłowych procesów przemiany materii.
Dotyczyć mogą metabolizmu aminokwasów (fenyloketonuria, bielactwo, alkaptonuria, i inne), metabolizmu węglowodanów (galaktozemia, wrodzona nietolerancja fruktozy, choroba glikogenowa), zaburzeń metabolizmu lipidów (rodzinna hipercholesterolemia, akantocytoza) i zaburzeń w przemianie barwników (porfiria).
DEPRESJA
Każdy człowiek doświadcza w swoim życiu uczucia smutku i nazywa to uczucie słowem 'depresja'. Dla lekarza-psychiatry słowo to ma jednak całkiem inne znaczenie - opisuje taki stan smutku, który jest chorobą. O tym, czy mamy do czynienia z depresją jako zjawiskiem chorobowym decydują: nasilenie objawów, czas ich trwania, wpływ na funkcjonowanie człowieka w życiu codziennym oraz skuteczność leczenia farmakologicznego.
Najczęściej depresja przejawia się poczuciem ciągłego zmęczenia, ociężałości, utratą zainteresowań, niechęcią do pracy i wykonywania codziennych czynności, brakiem zadowolenia z życia, pogorszeniem pamięci, trudnościami ze skupieniem uwagi, zamartwianiem się o dzień dzisiejszy i przyszłość, unikaniem spotkań ze znajomymi, uczuciem wewnętrznego napięcia, niepokoju wczesnym budzeniem się, płytkim snem, brakiem apetytu, chudnięciem, zasychaniem w ustach, bólami głowy i mięśni.
Dobra społecznie istotne – (art. 69 Konstytucji gwarantuje osobom niepełnosprawnym dostęp do dóbr społecznie istotnych) - to kategoria socjologiczna. Mogą mieć one charakter materialny, albo niematerialny.
Inaczej - to takie dobra, które w danym społeczeństwie, w danym miejscu i czasie, są uważane za cenne, pożądane lub niezbędne, zwłaszcza z uwagi na to, że zwiększa to tzw. szanse życiowe ludzi, np. studia, dyplom MBA, samochód, prawo jazdy. Np w uśrednionym polskim społeczeństwie takim dobrem jest wykształcenie, ale w środowisku społecznym Świadków Jechowy już nie.
Obecnie takim dobrem w Polsce jest znajomość języka angielskiego, a w 1956 nie za bardzo, przynajmniej nie wszędzie - czasem nawet taka znajomość mogła zaszkodzić.
Kiedyś czymś takim był tytuł np. barona, teraz - zależy, ale nie jest to coś, co jest społecznie istotne, bo generalnie nie zwiększa to Twoich szans życiowych. (dr M.Tabernacka)
DSM 4 – klasyfikacja diagnostyczna i statystyczna zaburzeń umysłowych
Dysgrafia- to zniekształcenie strony graficznej pisma.
Dysleksja - to termin pochodzenia greckiego (dys- źle, słabo, ciężko; leksis- słowo, wyraz). Określa zbiór zagadnień związanych z mową i czytaniem. Dysleksja to zatem specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu u ludzi o prawidłowym rozwoju umysłowym. Towarzyszą im zaburzenia funkcji percepcyjno-motorycznych.
Dysortografia- to trudności w pisaniu, przejawiające się popełnianiem różnego typu błędów, w tym ortograficznych.
Zaburzenia analizatorów. W procesie czytania i pisania ogromne znaczenie ma prawidłowa percepcja wzrokowa, słuchowa, rozwój ruchowy i lateralizacja, czyli przewaga stronna czynności ruchowych. U dyslektyków najczęściej występują zaburzenia poszczególnych analizatorów lub nawet kilku z nich. Są one przyczyną specyficznych trudności w nauce czytania i pisania.
Zaburzenia percepcji wzrokowej niekorzystnie wpływają na proces myślenia konkretno-obrazowego i orientacji kierunkowo-przestrzennej, powodując problemy w uczeniu się geografii, geometrii i języków obcych.
Uszkodzenie receptora słuchowego i słaba pamięć słuchowa uniemożliwiają szybkie uczenie się. Uczniowie mają problemy z zapamiętywaniem definicji, dat, tabliczki mnożenia itp. Ich niepowodzenia szkolne rozszerzają się w wyższych klasach na takie przedmioty jak matematyka, historia, biologia, języki obce.
Zaburzenia rozwoju ruchowego powodują obniżenie sprawności manualnej, polegającej na zbyt małej precyzji ruchów dłoni i palców, co powoduje wolne tempo wykonywania czynności. Ma to wpływ na technikę i estetyczny wygląd pisma. Powoduje również trudności w takich przedmiotach jak zajęcia plastyczne i techniczne.
DZIECKO KRZYWDZONE – OFIARA PRZEMOCY
U progu XXI wieku na całym świecie w wielu międzyludzkich związkach, w tym także
w rodzinie, ma miejsce fizyczna, psychiczna bądź seksualna przemoc
Dziecko maltretowane fizycznie
Krzywdzenie fizyczne oznacza celowe formy zachowań, w efekcie których dziecko doznało bólu lub cierpienia. Należą do nich surowe kary cielesne oraz inne akty fizycznej przemocy zadawanej dziecku z premedytacją. Symptomy fizycznego znęcania się nad dzieckiem opisuje się jako tzw. „zespół dziecka maltretowanego”.
Dziecko krzywdzone emocjonalnie
Przemoc psychiczna lub maltretowanie psychiczne, to określenia opisujące zachowania składające się na niewłaściwe postępowanie wobec dziecka, wyrządzając mu poważne, czasem nieodwracalne szkody natury emocjonalnej. Skrajne formy maltretowania psychicznego mogą doprowadzić do stanów depresyjnych oraz myśli i zachowań samobójczych.
Przemoc seksualna
Są to zachowania określane jako nadużycia seksualne, czy molestowanie seksualne. W tym rodzaju krzywdzenia dzieci można rozróżnić zachowania pedofilne oraz zachowania kazirodcze. Jedne i drugie polegają na wykorzystaniu dzieci do zaspokojenia potrzeb seksualnych. Jako przemoc seksualną wobec dzieci określa się wszystkie zachowania dorosłych, które odnoszą się do zależnych, w sensie rozwojowym niedojrzałych dzieci i nastolatków, angażując je w aktywność seksualną.
Zaniedbywanie
Przez zaniedbywanie dziecka rozumie się niezaspokojenie jego podstawowych potrzeb fizycznych, ale także psychicznych. Chodzi tu o niewłaściwe ubieranie, odżywianie, ochronę zdrowia, edukację, a w sferze emocjonalnej - brak miłości rodzicielskiej i zapewnienia dziecku poczucia bezpieczeństwa itp.
Niepokojące sygnały w zachowaniu dziecka:
Młodsze dziecko
- Zaczyna mieć problemy z nauką
- Oceny są coraz gorsze, mimo że dziecko ślęczy nad książkami
- Jest stale smutne, zmartwione, zalęknione, rano protestuje gdy ma iść do szkoły, wieczorem nie chce iść spać, unika uczestniczenia w zajęciach właściwych dla wieku.
- Jest hiperaktywne, wykazuje niepokój ruchowy, nie jest w stanie uczestniczyć w zabawach mało dynamicznych, spokojnych.
- Jest coraz bardziej nieposłuszne i agresywne (trwa to ponad sześć miesięcy), zachowuje się prowokująco.
- Ma częste napady złości bez związku z sytuacją.
Dziecko starsze i nastoletnie.
- Ma wyraźnie gorsze wyniki w nauce.
- Sięga po alkohol i/lub narkotyki.
- Przestaje sobie radzić z normalnymi problemami i codziennymi zajęciami.
- Wyraźnie zmienia rytm snu i czuwania i/lub nawyki jedzeniowe.
- Skarży się na dolegliwości fizyczne.
- Nie respektuje praw innych osób, co wiąże się (lub nie) z agresywnymi zachowaniami
- Lekceważy autorytety.
- Wagaruje.
- Dopuszcza się kradzieży i aktów wandalizmu.
- Panicznie boi się przytyć niezależnie od tego czy ma nadwagę czy też nie.
- Wykazuje symptomy depresji objawiające się długotrwałym obniżeniem nastroju,
i ogólnym zniechęceniem. Często towarzyszy temu brak apetytu, objawy bezsenności, myśli o śmierci.
- Ma częste napady złości.
Na podstawie materiałów informacyjnych Komitetu Ochrony Praw Dziecka
”Dziecko krzywdzone – ofiara przemocy”, opracowanych przez p. Mirosławę Kątną.
HANDLE
HANDLE® to skuteczna, nieinwazyjna metoda zarówno diagnozowania jak i terapii większości zaburzeń neuro-rozwojowych występujących przez całe życie, takich jak autyzm, zespół nadpobudliwości psycho-ruchowej, zespół zaburzeń uwagi, dysleksja oraz zespół Tourette’a. Została stworzona w oparciu o badania z różnych dziedzin wiedzy, jak medycyna, rehabilitacja, edukacja. Jako baza służy jej model prawidłowego rozwoju układu nerwowego.
Nazwa metody HANDLE® jest akronimem w języku angielskim utworzonym z pierwszych liter słów: Holistic Approach to Neuro-Development and Learning Efficiency, co tłumaczy się na język polski jako holistyczne podejście do neuro-rozwoju i skutecznego uczenia się.
Organizacja pracy w terapii metodą HANDLE®
Terapia w programie HANDLE® polega na przeprowadzeniu kompleksowej oceny stanu układu nerwowego klienta w celu określeniu stopnia i rodzaju dysfunkcji poszczególnych elementów układu nerwowego. Następnie, po szczegółowym przeanalizowaniu wyników oceny, wykwalifikowany terapeuta opracowuje program terapeutyczny, składający się z szeregu specjalnych ćwiczeń, które są dostosowane do indywidualnych potrzeb klienta.
Terapeuta szkoli klienta lub jego rodzinę (w zależności od stopnia niepełnosprawności osoby poddawanej terapii), jak należy prawidłowo wykonywać ćwiczenia. Zalecone ćwiczenia klient lub jego rodzina wykonują z nim samodzielnie w domu. Monitorowanie oraz modyfikowanie terapii odbywa się w formie comiesięcznych konsultacji z terapeutą, bądź w jego siedzibie, bądź poprzez przesyłanie drogą internetową materiałów wideo z pracy terapeutycznej klienta w domu. Po upływie sześciu miesięcy od rozpoczęcia terapii, klient jest ponownie poddawany szczegółowej analizie tak, by zdecydować o zakończeniu bądź kontynuacji terapii, w zależności od stanu klinicznego klienta.
Na co oddziałuje terapia HANDLE®?
Metoda HANDLE® bada stan każdego z następujących elementów układu nerwowego: wzrok, słuch, zmysł równowagi, wszelkie rodzaje czucia (czucie powierzchowne, głębokie), węch, smak, napięcie mięśniowe oraz sprawdza wszelkie pomiędzy nimi powiązania jak również sposób, w jaki wpływają na funkcje wyższe układu nerwowego, takie jak czytanie, pisanie, liczenie, mowę oraz wszelkie inne szeroko rozumiane formy uczenia się jak również funkcje ruchowe.
Metoda HANDLE® bierze pod uwagę nie tylko aktualny stan układu nerwowego klienta, ale również wpływ czynników środowiskowych takich jak odżywianie, czynniki toksyczne, stan emocjonalny, dziedziczność, styl życia.
HANDLE® a układ nerwowy
Metoda HANDLE® jako jedyna z metod w terapii autyzmu stosuje zasadę tzw. Łagodnego Wzmocnienia (z ang.: Gentle Enhancement®), która polega na tym, że w terapii zwraca się baczną uwagę na to, jak w danym momencie odpowiada na wykonywane ćwiczenia układ nerwowy. Twórcy metody zbadali, że układ nerwowy ma swoją określoną „pojemność”, która może ulegać zmianie w zależności od m.in. ilości bodźców, jakie do niego docierają. W związku z tym, układ nerwowy jest w stanie przyjąć w danym momencie tylko określoną ilość stymulacji – taką, na jaką pozwala jego „pojemność”.
Jeżeli pojawiają się oznaki stresu w układzie nerwowym, należy natychmiast przerwać stymulację tak, by nie doszło do jego przeciążenia. Dzięki takiemu podejściu cały czas terapia prowadzona jest w optymalnych dla układu nerwowego warunkach. Jest to możliwe dzięki temu, że terapia prowadzona jest przez rodzinę klienta w domu i można dawkować ilość stymulacji układu nerwowego w danym momencie, dbając o to, by wszystkie zalecone ćwiczenia zostały w ciągu dnia wykonane. W przypadku niektórych metod tradycyjnych, kiedy terapia jest prowadzona jeden lub dwa razy w tygodniu przez 50 minut przez terapeutę w wyposażonym w specjalistyczny sprzęt gabinecie, stymulacja układu nerwowego jest skumulowana w krótkim czasie, co może powodować jego przeciążenie a tym samym mniejszą efektywność terapii. Dzięki temu, że terapia HANDLE® jest stosowana bardzo regularnie (codziennie) w kontrolowany sposób jeśli chodzi o ilość stymulacji, przynosi poprawę poziomu funkcjonowania klienta o wiele szybciej niż w przypadku tradycyjnych metod.
Dla kogo jest metoda HANDLE®?
Metoda HANDLE® oparta jest na pełnym szacunku stosunku do klienta niezależnie od jego wieku czy poziomu funkcjonowania. Plan terapii dla każdego klienta jest ustalany indywidualnie w zależności od jego potrzeb i deficytów.
Metodę stosuje się przy zaburzeniach neurorozwojowych jak autyzm, ADHD, dysleksja, zespół Tourette’a, zaburzenia uwagi oraz trudności w uczeniu się
Metoda HANDLE® wykorzystuje zjawisko plastyczności mózgu polegające na tym, że mózg stale się rozwija i podlega przemianom w odpowiedzi na czynniki środowiskowe oraz rodzaj stymulacji. Rozwój mózgu ma miejsce przez całe życie, w związku z tym metodę HANDLE® można stosować u wszystkich osób z autyzmem niezależnie od ich wieku czy stopnia funkcjonowania Tym samym metoda HANDLE® daje szansę poprawy ich funkcjonowania a tym samym podniesienie jakości życia wszystkim w rodzinie.
Co czyni program HANDLE wyjątkowym?
W metodzie HANDLE® bardzo zwraca się uwagę na łagodną stymulację układu nerwowego, stosując zasadę tzw. Łagodnego Wzmocnienia. W połączeniu z możliwością wykonywania terapii codziennie, metoda jest optymalna i bardzo efektywna.
Metodę HANDLE® charakteryzuje podejście holistyczne. Uwzględnione jest to podczas badania pacjenta i przygotowaniu jego programu.
Metoda HANDLE® nie wymaga specjalistycznego sprzętu, co obniża koszty terapii.
Jak zostać konsultantem HANDLE®?
Rozpowszechnienie pracy z dziećmi metodą HANDLE® jest możliwe dzięki kursom, które dają możliwość uzyskania certyfikowanego przez HANDLE® Institute dyplomu. Certyfikat daje możliwość pracy z rodzinami i dziećmi jako konsultant na całym świecie. Fundacja „Rozwiązać Autyzm” planuje i organizuje kursy I stopnia – info strona WWW Fundacji.
HYPERLEKSJA
Hyperleksja często opisywana jako przeciwieństwo dysleksji jest umiejętnością wczesnego czytania tekstów pisanych. Mówimy tu o dzieciach 1,5 rocznych, 2 i 3 letnich, których mowa samodzielna nie została jeszcze wykształcona. Hiperleksja powoduje zaburzenia w uczeniu się języka, zaburzenia funkcjonowania społecznego, zaburzenia w uczeniu się niewerbalnym, występowaniu zespołu Aspergera. A wymieniając wszystkie te problemy razem, trzeba brać pod uwagę zespół dziecka nadpobudliwego jako ewentualną cechę współistniejącą.
Mówiąc o tych funkcjach uczenia się, trzeba pamiętać o dwóch spektrach. Pierwsze to spektrum percepcji społecznej, od słabego do wyraźnego rozpoznawania społecznych wskazówek i właściwych zachowań. Drugie to spektrum równowagi poznawczej, mierzące zarówno wskaźnik inteligencji niewerbalnej (wykonawczej), jak i werbalnej. Hiperleksja nie jest zestawem niepowiązanych ze sobą cech – najlepiej można ją zrozumieć właśnie w kontekście tych spektrów i tego, jak na owych rodzajach kontinuum wyrażane są rozmaite zaburzenia.
Dwa podtypy
Pierwsza grupa osób cierpi na zaburzenia w uczeniu się języka, z którym zwykle spotykamy się w literaturze. Druga grupa cierpi na motoryczne zaburzenia wzrokowo-przestrzenne. Osoby z pierwszej grupy często posiadają niższy wskaźnik inteligencji werbalnej i wyższy wskaźnik inteligencji niewerbalnej.
W niemal wszystkich przypadkach pamięć wizualna u takich osób była znakomita. Hiperleksja może być zaburzeniem współistniejącym, a nie występującym samodzielnie. Dziecko z hiperleksją może wykazywać objawy mieszczące się w kilku ustalonych kategoriach.
IDC 10 – klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania
NLD – skrót od „Nonverbal Learning Disabilities”. W Polsce zagadnienia związane z tym problemem są jeszcze ciągle mało znane. Można tez spotkać różne tłumaczenia tego pojęcia. W polskim języku nie ma ono skrótu. Najczęściej więc dla „Nonverbal Learning Disabilities” używa się określenia “zaburzenie niewerbalnego uczenia się” praz stosuje skrót “NLD” lub „osoba z NLD”, analogicznie jak „osoba z AS” czy „osoba z Autyzmem".
RDI
RDI™ (Relationship Development Intervention) znany w Polsce jako program rozwoju relacji to przełomowa metoda stworzona przez dr Stevena Gutstein’a i dr Rachelle Sheely dla osób ze spektrum autyzmu. W oparciu o badania z psychologii rozwojowej i psychopatologii zaburzeń ze spektrum autyzmu opracowano sposób pracy z osobami z autyzmem tak, by w znaczący sposób poprawić jakość ich życia, rozumianą jako możliwość zawierania przyjaźni, posiadania satysfakcjonującej i płatnej pracy, wzajemnych stosunków w rodzinie czy założenia własnej rodziny.
Podstawowym celem RDI™ jest stworzenie relacji uczestnictwa prowadzonego UP (z ang. Guided Participation) pomiędzy dzieckiem a jego opiekunem (rodzicem, terapeutą, nauczycielem), która umożliwi rozwój kompetencji w coraz bardziej złożonych warunkach.
Codzienne życie to nieustające zmiany i ciągłe wyzwania. Osoby z autyzmem nie radzą sobie w życiu, gdyż ich umysł cechuje dążenie do funkcjonowania w tzw. układach statycznych, gdzie rzeczy są znajome, niezmienne, przewidywalne, podczas, gdy życie jest DYNAMICZNE, co oznacza, że stale coś się zmienia, nigdy żadna sytuacja nie jest dwa razy taka sama.
Relacja UP jest to – oparta na zaufaniu, współpracy i radości z bycia razem – relacja przewodnik-uczeń, w której to opiekun w roli przewodnika tworzy dla swojego ucznia (dziecka) sytuacje wymagające od niego rozmyślnego działania, radzenia sobie w dynamicznych warunkach. Rodzice stają się przewodnikiem-mistrzem dla dziecka, które staje się ich uczniem. U boku swej mamy czy swego taty dziecko wchodzi w sytuacje codziennego życia bez lęku i uczy się je rozwiązywać.
Ma to miejsce podczas wspólnego wykonywania z dzieckiem rozmaitych czynności: od ładowania pralki, poprzez sprzątanie zabawek, spacer aż do zakupów. Nie sposób wymienić wszystkich sytuacji, które można wykorzystać do tworzenia dla dziecka wyzwania odpowiedniego do jego poziomu rozwojowego.
Poprzez uczestnictwo w prowadzonych przez przewodnika aktywnościach, o stale rosnącym stopniu złożoności, z coraz trudniejszymi wyzwaniami, mamy nadzieję nie tylko nauczyć osobę z autyzmem tolerowania zmian i sytuacji nieprzewidywalnych, ale czerpania radości z zachodzących zmian.
RDI™ uczy dziecko, jak myśleć w sposób elastyczny i rozwiązywać problemy. Buduje samoświadomość, motywację oraz pamięć. Uczy, jak budować relacje z ludźmi oraz na czym polega komunikacja.
Rodziców RDI™ uczy, jak produktywnie i w sposób przynoszący radość obu stronom spędzać czas z dzieckiem, jak radzić sobie z trudnymi zachowaniami. Przywraca rodzicom wiarę w siebie oraz utracone kompetencje. Uczy, jak prowadzić dziecko, co robić, by móc spędzać czas jako rodzina, bez strachu o to, co zrobi dziecko z autyzmem.
RDI™ skupia się na pracy w obszarach, które u osób z autyzmem są najsłabiej rozwinięte a zarazem stanowią składowe tzw. Inteligencji Dynamicznej, niezbędnej do funkcjonowania w normalnym życiu. Cechy te jednocześnie stanowią pięć podstawowych deficytów, występujących u osób z autyzmem. A są to:
• analiza dynamiczna – zdolność analizowania informacji pod kątem tego, co jest ważne w danym momencie, na czym skupić uwagę, ustalanie priorytetów;
• komunikacja dynamiczna – komunikacja wielokanałowa, komunikacja służąca dzieleniu się doświadczeniem, używanie tzw. mowy deklaratywnej, która nie daje gotowych odpowiedzi, zmusza do myślenia, wzbudza ciekawość, umiejętność monitorowania i regulowania komunikacji;
• pamięć epizodyczna – pamięć zdarzeń wraz z emocjami, które danemu zdarzeniu towarzyszyły; pamięć niezbędna do tworzenia naszej historii osobistej oraz budowania poczucia kompetencji i motywacji;
• dynamiczne myślenie – umiejętność rozwiązywania problemów, zdolność szybkiej adaptacji do sytuacji, otwartość na zmiany, umiejętność działania w ramach kryterium: "wystarczająco dobre";
• samoświadomość – podstawowa umiejętność służąca zrozumieniu, że każdy jest inny oraz że nasze oddziaływania i zachowania mają wpływ na inne osoby. Jest to również niezbędna umiejętność do budowania motywacji.
Osoby ze Spektrum różnią się objawami, natomiast deficyty w obrębie tych pięciu sfer są wspólne dla całej grupy, choć, oczywiście występują w różnym stopniu natężenia. Trudności w sferze relacji społecznych występują u wszystkich osób z autyzmem. RDITM pracuje nad nimi w sposób systematyczny i całościowy, co pozwala osobie z autyzmem nie tylko zrozumieć JAK ludzie tworzą relacje, ale także DLACZEGO to robią.
Program RDI™ jest prowadzony przez rodziców w domu z dzieckiem pod nadzorem wykwalifikowanego Konsultanta RDI™ . Wiąże się z systematyczną i intensywną pracą z dzieckiem, monitorowaniem jego postępów, kompetencji tak, by zapewnić optymalne warunki do rozwoju. Podzielony jest na 12 etapów, z których każdy ma wiele małych kroków, charakterystycznych dla prawidłowego, neurotypowego rozwoju dziecka. Konsultant wraz z rodzicami wyznacza kolejny cel w pracy z dzieckiem i szkoli ich, jak ten cel realizować, w jaki sposób tworzyć okazje do pracy nad nim, do rozmyślnego działania w obliczu sytuacji nowych, wiążących się z niepewnością oraz nieoczekiwanych zmian tak, by odbywało się to w możliwie najbardziej naturalnych, dynamicznych warunkach. Punktem wyjścia do pracy jest zawsze odbudowanie nadszarpniętej przez autyzm relacji rodzic-dziecko.
Konsultant RDI™ wyznacza także cele w pracy dla samych rodziców, które mają na celu stałe podnoszenie ich kompetencji w roli przewodników, by przygotować ich na uniezależnienie się od konsultanta w przyszłości.
Współpraca konsultanta z rodzicami odbywa się za pośrednictwem konsultacji „na żywo”, regularnego analizowania nagrań wideo z pracy rodziców z dzieckiem, intensywnej edukacji rodziców w ramach dostosowanego do potrzeb rodziny planu działania.
SPD – semantyczno-pragmatyczne zaburzenie mowy
Teoria umysłu
Centralna koherencja
Idiosynkrazja – język. „cecha formy językowej, która nie wynika z ogólnych reguł gramatycznych: wyjątek nieregularność”, typowa idiosynkrazja w języku polskim to tworzenie stopnia wyższego od przymiotników „’dobry’ i ‘zły’
Kinezjologia edukacyjna
Motoryka
Motoryka duża
Motoryka mała
PADACZKA czyli EPILEPSJA
Jest najczęstszą, przewlekłą chorobą układu nerwowego u dzieci. Nie jest to choroba mająca jednoznaczny przebieg. Jest to zespół objawów towarzyszących wielu schorzeniom ośrodkowego układu nerwowego. Objawy te są spowodowane nadmiernymi wyładowaniami neuronów.
Rodzaje padaczki:
Napady duże-tzw. "grand mal": podczas napadu tego rodzaju dziecko traci przytomność i upada na ziemię, niekiedy wydając z siebie okrzyki lub jęki, zwraca gałki oczne ku górze, całe ciało obejmują silne skurcze mięśni. Kulminacją napadu są drgawki rąk, nóg i twarzy, chory mocno się ślini a oddech ulega zatrzymaniu, sinieją mu usta oraz dłonie. Objawy mijają po kilku minutach. Po takim napadzie, dziecko jest wyczerpane i trudno jest je ocucić. Zdarza się, że w trakcie napadu dziecko oddaje bezwiednie mocz lub stolec, a z powodu skurczu mięśni żwaczy może dojść do przygryzienia języka.
Napady małe - tzw. "petit mal": są łagodniejsze lecz początkowo objawy choroby mogą umknąć uwadze rodziców, (szczególnie u chorych niemowląt). Napady, bowiem przybierają postać nagłego skurczu całego ciała lub wręcz jego skłonów, co uważane jest za zbytnią nerwowość dziecka lub napady kolki niemowlęcej. Takie niemowlę sprawia wrażenie wiecznie "spiętego", często też ma ustawicznie zaciśnięte piąstki. U dzieci nieco tylko starszych napady małe mogą przejawiać się przypominającym tik nerwowy, skurczem powiek, opadaniem głowy, grymasem twarzy i niezrozumiałymi gestami. Takim napadom często towarzyszy chwilowe zwiotczenie mięśni i dziecko nagle upada, co często kończy się urazem. Zwrócić też może fakt, że dziecko uczące się nauki chodzenia częściej niż inne dzieci miewa upadki, bez żadnej widocznej przyczyny. Kolejnymi częstymi objawami "petit mal" są wyłączenia świadomości u dziecka, wyglądające jak głębokie, nienaturalne zamyślenia. Dziecko zazwyczaj przerywa lub spowalnia wykonywaną w danym momencie czynność, wpatrując się nieruchomo w jeden punkt. Po ustaniu napadu powraca do swojego zajęcia i często nie zdaje sobie sprawy z chwilowego zaniku świadomości
Padaczka fotogenna to rodzaj padaczki odruchowej, której czynnikiem wywołującym napady jest przerywany bodziec świetlny-telewizor, światła dyskotekowe, monitor komputerowy.
Stan padaczkowy - tzw. "status epilepticus": Jeśli pojedynczy napad trwa ponad 15 minut lub, jeśli chory nie odzyskuje przytomności pomiędzy poszczególnymi napadami, to jest to właśnie stan padaczkowy. Jest on najbardziej niebezpieczny dla epileptyka i wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej i często leczeniem szpitalnego, bowiem może dojść do zgonu chorego, głównie z powodu niedotlenienia mózgu.
Przed napadem: dziecko często jest marudne, popada w stany nieuzasadnionej nerwowości. Starsze dzieci opowiadają o wystąpieniu objawów zwiastujących wystąpienie napadu czyli tzw. "aury". Stan ten to na przykład pojawienie się natłoku różnych myśli, wzrostu ciśnienia, bólu głowy albo brzucha, drganie powiek, wrażenie utraty odniesienia do miejsca i czasu, uczucie czegoś już znanego, co "już było" lub odwrotnie czegoś zupełnie nowego. Trudne do określenia doznania wzrokowe i słuchowe.
W wieku noworodkowym oraz u małych dzieci napad padaczkowy może być rezultatem stanów patologicznych w okresie życia płodowego, urazu okołoporodowego, chorób metabolicznych (np. fenyloketonuria), zaburzeń rozwojowych w obrębie ośrodkowego układu nerwowego oraz infekcji: zapalenia mózgu (wirusowego) w przebiegu cytomegalii czy toksoplazmozy. Coraz częściej padaczkę ujawnia się u ludzi dorosłych jako efekt przebytej w dzieciństwie infekcji, chorób metabolicznych oraz jako późne powikłanie urazu czaszkowo – mózgowego. Urazy lekkie, bez utraty świadomości i innych objawów wstrząśnienia mózgu, nie powodują w zasadzie pojawienia się padaczki.
Inną przyczyną nagłego pojawienia się padaczki u osoby dorosłej jest guz mózgu.
PROSOPAGNOZJA
Jedna osoba na 50 cierpi na wadę neurologiczną, która utrudnia rozpoznawanie twarzy. Wada ta nazywa się prosopagnozją. Ludzie na nią cierpiący mają kłopoty z rozpoznawaniem twarzy - nawet bliskich osób. Zdarza im się także błędnie brać osoby obce za znajome. Dotychczas uważano, że schorzenie to w przeważającej większości przypadków jest następstwem uszkodzenia mózgu. Niektórzy badacze podejrzewali jednak, ze dolegliwość może być także dziedziczna. Naukowcy ustalili, że za schorzenie odpowiedzialny jest pojedynczy gen, którego jedna wadliwa kopia może być wystarczającą przyczyną pojawienia się choroby.
PSYCHOZA
Choroba psychiczna przebiegająca z zaburzeniami myślenia, spostrzegania, woli, uczuć, intelektu, powodująca zwykle trudności adaptacyjne i zaburzenia kontaktu. Najczęściej chory dotknięty psychozą nie ma poczucia choroby. Etiologia większości psychoz nie jest dokładnie znana. Schizofrenię, psychozy urojeniowe i choroby afektywne uważa się za psychozy wewnątrzpochodne, uwarunkowane najprawdopodobniej genetycznie.
Inne psychozy mogą być wywołane czynnikami reaktywnymi lub uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego (psychozy starcze, pourazowe, psychozy alkoholowe, infekcyjne, porażenie postępujące). Większość psychoz jest wyleczalna - w wyniku leczenia oraz psychoterapii następuje znaczna poprawa
SI
SPD – patrz: ZABURZENIE SEMANTYCZNO-PRAGMATYCZNE
ZA – Zespół Aspergera
ZABURZENIA LĘKOWE
Zaburzenia lękowe to duża grupa problemów obejmująca różnorodne objawy, do których należą, m.in.: utrzymujący się stan niepokoju, napięcia czy nawet silny lęk, nieuzasadniony strach przed określonymi sytuacjami, obiektami, przed chorobą czy śmiercią, pojawiające się wbrew woli przykre myśli. Mogą pojawić się problemy z koncentracją, pamięcią, pogorszenie sprawności intelektualnej i fizycznej. Często tym problemom towarzyszą dolegliwości bólowe, zaburzenia snu, łaknienia, zaburzenia seksualne
Agorafobia
Agorafobia jest lękiem przed otwartą przestrzenią, miejscami zatłoczonymi i transportem publicznym.
Klaustrofobia
Klaustrofobia jest przeciwieństwem agorafobii. Chorzy doznają symptomów lęku w ograniczonych pomieszczeniach, małych pokojach, windzie, tunelach itp.
Fobia społeczna
Fobie społeczne można zdefiniować jako uporczywy lęk przed jedną lub wieloma sytuacjami, w których osoba jest wystawiona na obserwację ze strony innych i boi się, że może zrobić coś lub postąpić tak, że będzie zakłopotana. Należą tu: niezdolność dokończenia myśli w czasie publicznej przemowy, dławienie się przy jedzeniu z innymi osobami, drżenie rąk w czasie pisania w obecności innych oraz nieumiejętność odpowiadania na pytania w sytuacjach społecznych. Podobnie jak w przypadku innych fobii, lęki społeczne prowadzą do zachowań unikania, które mają duży wpływ na styl życia. Chorzy unikają publicznego przemawiania i jedzenia, siadania naprzeciw innych w pociągu lub autobusie, przechodzenia obok przystanków autobusowych, chodzenia na prywatki i w inne miejsca publiczne
Lęk społeczny w dzieciństwie
Zaburzenie to cechuje przesadna ostrożność wobec obcych i lęk przed nowymi, nieznanymi lub społecznie zagrażającymi sytuacjami. Kategoria ta powinna być stosowana wyłącznie wtedy, gdy lęk pojawia się we wczesnym dzieciństwie i różni się od zwykłego lęku zarówno stopniem natężenia, jak i towarzyszącymi problemami w funkcjonowaniu społecznym.
Zaburzenie polegające na wycofywaniu się, typowe dla okresu dzieciństwa lub wieku młodzieńczego
Specyficzne (izolowane) postacie fobii
Są to fobie ograniczone do bardzo specyficznych sytuacji, jak przebywanie w pobliżu niektórych zwierząt, wysokość, burza z piorunami, ciemność, lot samolotem, zamknięte przestrzenie, jedzenie pewnych pokarmów, wizyta u dentysty, czy widok krwi.
Zaburzenie lękowe z napadami lęku (lęk paniczny)
Istotą tego zaburzenia są nawracające napady ostrego lęku określane mianem napadu paniki, które nie są ograniczone do jakiejś szczególnej sytuacji czy okoliczności, a więc niemożliwe do przewidzenia.
Zaburzenie lękowe uogólnione
Podstawową cechą jest w tym przypadku uogólniony i uporczywy lęk nie związany z sytuacjami zewnętrznymi, określany mianem "wolnopłynącego".
Zaburzenie hipochondryczne
Istotną cechą tego zaburzenia jest stałe przekonanie pacjenta, że jest on chory na jedną lub więcej poważnych i postępujących chorób somatycznych.
Zaburzenie stresowe pourazowe
Jest to opóźniona lub przedłużona reakcja na wydarzenie czy sytuację stresową (krótką lub długotrwałą) o wyjątkowo zagrażającym lub katastroficznym charakterze, która mogłaby wywołać niezwykle ciężkie przeżycia nieomal u każdego.
Zaburzenia płynności mowy
Osoby doświadczające lęku, zwłaszcza w sytuacjach społecznych mogą cierpieć na zaburzenia czynności mowy jak jąkanie, zacinanie się, nie mogą znaleźć odpowiedniego wyrażenia ogólnie gorzej radzą sobie w komunikowaniu się z innymi.
ZABURZENIA HORMONALNE:
Są to zaburzenia obejmujące funkcjonowanie gruczołów dokrewnych oraz wydzielanych przez nie hormonów. Powodują one często stany chorobowe związane z nadczynnością i niedoczynnością hormonalną manifestującą się m.in. zaburzeniami zachowania typu: drażliwość, przechodząca często w zachowania pseudoagresywne, rozpraszalność lub trudność w skupieniu uwagi, męczliwość, senność, bóle niewiadomego pochodzenia, skurcze mięśni, nieadekwatne zachowania społeczne w odniesieniu do płci pacjenta, zaburzenia wzrostu i wagi, zbyt późne lub wczesne dojrzewanie płciowe (wygląd nieadekwatny do wieku), zaburzenia łaknienia, ograniczony jadłospis i dziwny sposób odżywiania się, bóle głowy, niechęć do uczestnictwa w życiu towarzyskim, niska samoocena, wycofanie.
Zaburzenia te obejmują:
• Cukrzyca
• Choroby podwzgórza i przysadki
• Choroby tarczycy
• Choroby przytarczyc i niektóre inne zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej
• Choroby nadnerczy
• Hipogonadyzm męski
• Nadciśnienie tętnicze uwarunkowane hormonalnie
• Neuroendokrynne nowotwory przewodu pokarmowego i trzustki
• Osteoporoza - podstawy diagnostyki i terapii
• Otyłość i zespół metaboliczny
• Zaburzenia hormonalnej czynności jajników
• Zaburzenia dojrzewania płciowego
• Zaburzenia wzrostu u dzieci
• Zespoły mnogich nowotworów gruczołów dokrewnych
• Zaburzenia hormonalne związane ze starzeniem
ZABURZENIA OBSESYJNO-KOMPULSJNE
Są to nawracające natrętne myśli lub wyobrażenia, które wymykają się spod kontroli oraz charakteryzują się intensywnością i uporczywością, potrafią zakłócić choremu jego plany, pomysły, marzenia, pojawiają się nagle i pomimo wysiłku woli nie chcą ustąpić. Czynności które nie wiedzieć czemu wykonuje w sposób powtarzalny i przewlekły, są często rozbudowane do całych serii rytualnych zachowań. Kiedy chory ich zaniecha, odczuwa lęk, niepokój. Aby tego uniknąć uparcie je realizuje, pomimo dezaprobaty bliskich lub otoczenia.
Zaburzenia obsesyjno - kompulsyjne charakteryzują się występowaniem obsesji, kompulsji, oraz lęku o różnym nasileniu, towarzyszącej depresji i często depersonalizacji.
Obsesje - to nawracające, uporczywe myśli, impulsy lub wyobrażenia często występujące bez udziału woli pacjenta, a nawet wbrew jego wysiłkom przeciwstawiania się. Są one rozpoznawane przez pacjenta jako własne, oceniane jako absurdalne i odczuwane jako nieprzyjemne i stresujące Obsesyjne wątpliwości polegają na niekończących się rozważaniach typu "za i przeciw", wątpliwości związane z treściami np. religijnymi, niepewności związanych z wcześniej wykonaną czynnością. Te wątpliwości skłaniają chorego do wielokrotnego powtarzania czynności. Treści obsesji mogą być bardzo różnorodne, można je zakwalifikować do najczęściej następujących kategorii; agresja, porządek, brud i zarazki, choroba, seks, religia.
Kompulsje – są to obsesyjne rytuały zwane kompulsjami dotyczą również powtarzania czynności określoną liczbę razy np. mycie rąk, układanie przedmiotów, składanie ubrań.
U młodszych dzieci spostrzega się dość często jedynie kompulsje. Mogą one mieć różnorodny charakter, najczęściej spotyka się cztery podstawowe rodzaje:
• sprawdzanie - rytuały związane ze sprawdzania łączą się z obniżeniem poczucia bezpieczeństwa, (np. sprawdzanie czy urządzenia elektryczne zostały wyłączone, woda zakręcona, gaz wyłączony, mieszkanie zamknięte),
• czyszczenie - np. skomplikowany sposób mycia rąk, ciała, ubrania lub mieszkania,
• liczenie (głośno lub po cichu) czasem wg skomplikowanej zasady, np. trójkami, często połączone z nawracającymi wątpliwościami, czy liczenie wykonano prawidłowo i przymusem rozpoczynania rytuału od początku,
• ubieranie się, np. ubierania i rozbierania się w określonym porządku.
ZABURZENIE PRZETWARZANIA INFORMACJI SŁUCHOWEJ U DZIECI
Zaburzenie przetwarzania informacji słuchowej (Auditory Processing Disorder – APD) jest złożonym problemem. Nazwa ta jest używana przez wielu ludzi w bardzo różny sposób. Prowadzone są badania mające na celu pomoc w zrozumieniu tego zaburzenia. Jak za chwilę przeczytasz, zdiagnozowanie i leczenie prawdziwego APD to zadanie dla całej grupy profesjonalnych ekspertów.
Czym jest mechanizm przetwarzania informacji słuchowej?
Przetwarzanie informacji słuchowej jest terminem używanym do opisania tego, co dzieje się, kiedy mózg rozpoznaje i interpretuje dźwięki dokoła ciebie. Ludzie słyszą, kiedy energia, którą rozpoznajemy jako dźwięk podróżuje poprzez ucho i jest zamieniana w elektryczne informacje i interpretowana przez mózg. Pojęcie „zaburzenia” w nazwie zaburzenie przetwarzania informacji słuchowej oznacza, że coś oddziałuje niekorzystnie na przetwarzanie lub interpretowanie informacji.
Dzieci z ADP często nie rozpoznają subtelnych zmian między dźwiękami w słowach, nawet jeżeli dźwięki same w sobie są głośne i czyste. Na przykład prośba „Powiedz mi jakie jest krzesło i kanapa” może brzmieć dla dziecka z APD jak „Powiedz mi jaka jest kanapa i krzesło”. Może to nawet być zrozumiane przez dziecko jako „Powiedz mi jaka jest krowa i włosy” . Te rodzaje problemów są bardziej prawdopodobne, kiedy osoba z APD znajduje się w hałaśliwym środowisku albo kiedy słucha złożonych informacji.
Dzieci z trudnościami w przetwarzaniu informacji słuchowej zazwyczaj mają normalny słuch i inteligencję. Jednakże obserwuje się, że:
- mają problem ze skupieniem uwagi i zapamiętywaniem informacji prezentowanych ustnie
- mają problemy z wykonywaniem wielostopniowych poleceń
- posiadają słabo rozwiniętą umiejętność słuchania
- potrzebują więcej czasu na przetworzenie informacji
- maja niskie osiągnięcia w nauce
- mają problemy z zachowaniem
- cechują je trudności językowe (np. mieszają sekwencje sylab i mają problem z rozwijaniem słownictwa oraz rozumieniem języka)
- mają trudności w czytaniu, pojmowaniu, ortografii i ze słownictwem.
ZABURZENIE SEMANTYCZNO-PRAGMATYCZNE (SPD)
SPD po raz pierwszy został opisany w literaturze medycznej pod tytułem” Zaburzenia Mowy” w 1983 przez Rapina i Allena, chociaż w tamtych czasach był klasyfikowany jako objaw. Opisali oni grupę dzieci, które miały oznaki łagodnego autyzmu i specyficzne semantyczno-pragmatyczne problemy językowe. W dzieciństwie, rodzice często opisują swe dzieci jako idealne, w przeciwieństwie do tych, które często płaczą. Wiele z tych dzieci mało gaworzy albo gaworzy późno i nagle zaczynają mówić zdaniami (żargonem) dłuższymi niż inne dzieci w tym samym wieku. Ich pierwsze słowa przyszły późno, a nauka mowy była dla nich długa i ciężka. Pierwsze problemy można było zauważyć między 18 –24 miesiącem życia, kiedy dziecko umiało powiedzieć zaledwie parę słów lub nie mówiło wcale. Wielu rodziców zastanawiać się mogło, czy ich dzieci były głuche, ponieważ nie było żadnej reakcji na kontakt słowny. Badania wskazywały, że większość dzieci miało dobry słuch, chociaż niektóre nosiły różne aparaty słuchowe. Problem ten zwykle okazywał się być zaburzeniem odbioru sygnałów słuchowych i odczytywania znaczenia tych słów. Wiele dzieci nie reagowało na swoje imię, ale słyszało telefon, dzwonek u drzwi, nawet reagowało na szelest papierka od cukierków. We wczesnym dzieciństwie dzieci z SPD mają problemy ze zrozumieniem i podążaniem za instrukcjami, które nie są częścią ich schematycznych działań. Problemy ze zrozumieniem poprawiały się w wyniku terapii językowej, do tego stopnia, że dzieci w wieku 4 lat wydawały się funkcjonować bardzo dobrze, choć były to często powierzchowne obserwacje. Kiedy dzieci osiąganą wiek szkolny, opiekunki w przedszkolach i rodzice byli świadomi, że dzieci te są 'inne' i nie byli oni w stanie wyraźnie tego określić. Czasami dzieci te wydawały się podążać za tematem rozmowy, a przy innych okazjach dać bardzo szczegółowy opis wydarzeń. Później w szkole, dzieci okazywały się dobre w matematyce, technice, w komputerach, ale miały wielkie kłopoty z pisaniem zrozumiałych zdań, z zabawą z innymi. Nie umiały się dzielić i zmieniać kolejności w zabawach. Mogły wydawać się agresywne, egoistyczne, zbyt pewne siebie, rządzące lub nieśmiałe i zamknięte w sobie. Wielu takim dzieciom przypisano problemy z zachowaniem, poddawano je karom, które często nie dawały żadnych wyników.
Wiemy, że dzieci z SPD mają inne problemy, nie tylko z mową i rozumieniem słów i dlatego nazywamy to zaburzeniem komunikacyjnym a nie zaburzeniem mowy. Specjaliści sądzą, że główny problem dla dzieci z SPD to sposób w jaki odbierają one i przetwarzają informacje. Dzieci z SPD mają kłopoty z analizą wydarzenia, wyodrębnieniem jego centralnego elementu i jego znaczenia. Mają tendencje do skupiania się na szczegółach.
ZABURZENIE UCZENIA SIĘ POZAWERBALNEGO
Zaburzenie uczenia się pozawerbalnego jest neurologicznym zespołem specyficznych deficytów i umiejętności. Umiejętności te obejmują wczesny rozwój mowy i bogatego słownictwa, fenomenalną pamięć zwłaszcza do szczegółów, wczesną umiejętność czytania
i literowania wyrazów (ortografia). Dodatkowo osoby te posiadają umiejętności językowe na bardzo wysokim poziomie co nadaje im wyraz bardzo elokwentnych, wręcz krasomówczych.
Deficyty i dysfunkcje:
• Słaba koordynacja ruchów, poważne problemy z równowagą i bardzo duże problemy grafomotoryczne
• Brak umiejętności wyobrażeniowych, słaba pamięć wzrokowa, brak percepcji przestrzennej oraz trudności w określeniu relacji przestrzennych
• Brak umiejętności posługiwania się językiem pozawerbalnym, trudności w przystosowaniu się do nowych sytuacji lub zmian, trudności w ocenie sytuacji i kontekstu wydarzeń społecznych i interakcjach towarzyskich,
• Nadwrażliwość zmysłu wzroku, słuchu, czucia, zapachu, węchu
• Trudności z podejmowaniem decyzji, planowanie i inicjowaniem działań, , trudności w określaniu priorytetów, zaburzenia w planowaniu i wykonywaniu kolejności ruchów, trudności w rozwiązywaniu problemów, regulowaniu emocji, określaniu celów, nie panowanie nad impulsami, niemożność monitorowania wyników działań oraz trudności z samooceną
ZATRUCIE METALAMI CIĘŻKIMI
Nieprawidłowości w przypadku zatrucia metalami ciężkimi (ołów, rtęć, tantal i in.) obejmują zaburzenia funkcjonowania CUN, systemu odpornościowego oraz układu trawienia. Skutki zatrucia obejmują m.in.
• Drętwienie ciała,
• Nadwrażliwość zmysłowa
• Nieprawidłowe funkcjonowanie neuroprzekaźników,
• Nieprawidłowości w procesie uczenia się
• Rozumienie mowy,
• Zaburzenia mowy i słuchu
• Zaburzenia myślenia, niepokój
• Zaburzenia sensoryczne
• Zmiany w obrazie MMR: móżdżek, komórki Purkiniego, hipokamp, ciało migdałowate
Dodatkowo występują zmiany w systemie odpornościowym, zaburzenia przewodu pokarmowego w tym produkcji enzymów.
ZESPÓŁ ŁAMLIWEGO CHROMOSOMU X
Zespół łamliwego chromosomu X to dziedziczne schorzenie objawiające się głównie upośledzeniem umysłowym od łagodnych problemów z nauką, a skończywszy na poważnym opóźnieniu umysłowym. Oprócz upośledzenia umysłowego występują pewne cechy fizyczne oraz problemy z zachowaniem
Z jednej strony opisywane są jako słodkie i kochające, żywiące intensywne pragnienie wchodzenia w interakcje społeczne, mające często dobre poczucie humoru. Z drugiej wiele z nich często napotykają na różnorodne problemy z zachowaniem. Wielu chłopców oddaje się niezwykłym, stereotypowym zachowaniom, takim jak trzepotanie dłońmi czy ssanie skóry, ubrań lub przedmiotów – mogą się one wiązać z problemami z przetwarzaniem sensorycznym oraz niepokojem.
Martwią się z powodu zmian w codziennych rytuałach lub zbliżających się stresujących zdarzeń Rodzice często zgłaszają, że ich dzieci sztywnieją, gdy się zezłoszczą lub gdy zostaną wyprowadzone z równowagi – ich ciała stają się sztywne i bardzo napięte. Kontakt z nowymi sytuacjami powodują, że chłopcy piszczą, płaczą lub stają się niegrzeczni próbując wydostać się z onieśmielającego ich otoczenia. Nieśmiałość, lęk, depresja i trudności w kontaktach społecznych to najczęściej opisywane cechy charakteryzujące dziewczynki z zespołem łamliwego chromosomu X.
Wiele problemów z zachowaniem dzieci nakłada się na trudności pragmatyczne języka. Ich ubogi kontakt wzrokowy i trudności z podtrzymywaniem konwersacji powodują wiele słabości natury społecznej. Mowa powtarzalna i mówienie do siebie mogą być objawami zaniepokojenia.
ZESPÓŁ SAVANTA
Żadna literatura naukowa nie zrobiła tyle dla nadania rozgłosu zespołowi Sa